اصول نورپردازی آکواریوم

نورپردازی در واقع مهمترین و حساس ترین جزء در نگهداری آکواریوم گیاهی به شمار می رود. گیاهان در واقع انرژی خود را از یک عملیات معروف به فتوسنتز تامین می کنند که در این پروسه، نور در سبزینه (کلروفیل) گیاه تبدیل به انرژی می شود. مسلّم است که بدون نور این چرخه امکان پذیر نخواهد بود.

یک اشتباه در نور دادن به آکواریوم، هرچند زیادی و چه کم، در مورد گونه های گیاهان، مواد مغذی، یا دی اکسید کربن، شما را به یک متخصص تمام عیار در تولید جلبک ها و خزه ها تبدیل خواهد نمود. فکر کنم کمتر کسی از نگهداری آکواریوم چنین هدفی را دنبال کنند.
برای ایجاد نام جلبک ها و خزه ها هم به همین نور نیاز است و به همین دلیل آکواریوم دارها باید سعی کنند که میزان نور متعادل برای گونه های گیاهان و همچنین تعادل در افزودن مواد مغذّی و یا دی اکسید کربن به آب آکواریوم را پیدا کنند.

علامت وات در آکواریوم ها

اگر مقالات مرتبط به آکواریوم ها را دنبال کنید حتما به علامت Watt برمیخورید. به عنوان مثال پروژکتور ۱۰۰ وات یا پاورهد ۱۶ وات.

در واقع وات یک واحد قراردادی برای اندازه گیری قدرت الکتریکی است که بر اساس میزان ولتاژ (V یا همان ولت) و شدت جریان (I یا همان آمپر) حساب می شود.

این واحد برای اندازه گیری میزان نور نیست ، ولی به هر حال به مصرف کننده یک دید و تصور تقریبی از میزان شدت نوری که لامپ مستعد تاباندن آن به محیط است می دهد. در واقع به شما قدرت لامپ را نشان می دهد ولی این که این قدرت چقدر قابلیت نفوذ در آب را خواهد داشت مجهول می ماند.

وات بر لیتر و وات بر گالن راهی برای پیدا کردن میزان شکست نور خروجی از لامپ های فلروسنت هستند که کار را برای ما قابل فهم تر میکنند.

Lumen – واحد روشنایی

این در واقع یک اصطلاح برای اندازه گیری میزان انرژی نور خروجی از منبع است. بر طبق لومن تنها اندازه گیری انرژی که طول موج های مرئی دارند و توسط چشم انسان دیده می شوند حساب می شوند و این یعنی میزان روشنایی برای انسان نه گیاه!

منظور این است که حباب لامپ با خروجی انرژی فشرده شده در اندازۀ معتدل (۵۵۰ نانومتر) را ارائه خواهد داد و بیشتر اوقات واحد لومن همراه طیف کامل نور نیست و برای قسمتی از آن حساب می شود و این قسمت همان قسمتی است که برای چشم انسان مرئی باشد. پس تا زمانی که نور برای چشم ما قابل دیدن است Lumen ثابت خواهد بود. ولی این برای گیاهان که طیف بیشتری از چشم ما را می بینند مناسب نخواهد بود.

درجه کلوین

نکته مهم درمورد درجه کلوین در نورپردازی آکواریم ها این است که در واقع کلوین بیشتر به دما مربوط است تا نور!

کلوین یعنی درجه حرارت رنگ نور و از درجه حرارتی که شما از حرارت دادن جسم تولید کننده گرما برای تابیدن به آن می دهید نشات می گیرد. با این حال خروجی این جسم مولد دائما در همان طیف مرئی خلاصه می شود.

خوبی کلوین در این است که حداقل می دانیم طیف نور خورشید چند کلوین است و یک سر نخ برای پیدا کردن لامپ مورد نظر به ما می دهد ولی مشکل این است که کلوین تنها برای لامپ های حبابی قابل محاسبه است.

لامپ های کم مصرف و مهتابی ها جزو لامپ های رشته ای یا حبابی نیستند و در دستۀ لامپ های فلروسنت به حساب می آیند.

لامپ های فلروسنت طیف مرئی متناوبی منتشر می کنند و مشکل این است که شما نمی توانید به درستی نور لامپ های فلروسنت را با درجۀ کلوین تعریف کنید. در واقع این تنها تقریبی است که تولید کننده ها روی لامپ های فلروسنت می زنند و صرفا برای این است که در شما تصوری از گسترۀ طیف های نور لامپ در مقایسه با نور خورشید ایجاد شود.

نور خورشید باید چیزی حدود ۵۵۰۰K باشد. مقدارهای پایین باید به رنگ های زرد و نارنجی و قرمز دیده شوند و مقادیر بیش از آن به رنگ های سفید و صورتی و آبی نمایان شوند.

این راه شاید همیشه کارآمد نباشد ولی با این حال تولید کننده ها فرمول هایی برای محاسبه درجه کلوین برای لامپ های خودشان دارند.

ادغام کردن دو لامپ که بتوانند مکمل هم باشند هم راه دیگری است که خیلی از افراد از این روش استفاده می کنند. بهتر است از لامپ هایی استفاده کنید که تمام طیف های رنگ را تحت پوشش قرار دهند.

طیف نور – Spectrum

طیف نور همان ترکیب امواجی است که از منبع نور ساطع می شوند و بیشتر در مورد رنگ لامپ استفاده میشود.

هنگامی که قصد داریم طیف نور را برای آکواریوم های گیاهی حساب کنیم، پیشنهاد می شود از نوری استفاده کنیم که حداقل ۶ رنگ اصلی را شامل شود که این طیف مناسب شامل رنگ های : قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی و بنفش می شود.

نکته دیگر این است که رنگ های نزدیک به قرمز، بیشتر جذب گیاه می شود و رنگ آبی، گیاه را به تنفس بیشتر ترغیب می کند.